Een gezonde paardenrug is van groot belang in het kader van paardenwelzijn. Een gezonde paardenrug is soepel, maar ook sterk. Als ruiter kunnen wij veel invloed uitoefenen op het welzijn van onze paarden. Dit kunnen we doen door de juiste voeding, voldoende weidegang, een goed passend zadel en de juiste training voor jouw paard. Maar wat voor invloed heeft paardrijden zonder zadel op de paardenrug?
Voordelen van paardrijden zonder zadel
Het rijden zonder zadel kan voor jou als ruiter een leuke afwisseling op reguliere trainingen zijn. Je bent direct in verbinding met de paardenrug, waardoor je het gevoel kunt hebben dat je meer contact maakt met je paard.
Ook kun je het paardrijden zonder zadel meenemen in je training om meer te werken aan je balans. Een zadel zorgt voor stabiliteit, wanneer dit wegvalt moet je zelf harder werken om te blijven zitten. Het af en toe zonder zadel rijden kan je helpen om je houding te verbeteren en een beter gevoel te ontwikkelen.
Een derde voordeel van paardrijden zonder zadel is dat je je paard beweging kunt geven, ook wanneer je even geen zadel kunt gebruiken. Soms heb je tijdelijk geen mogelijkheid om een goed passend zadel op je paard te leggen, bijvoorbeeld wanneer het zadel gerepareerd moet worden. Of je paard heeft een singelwondje, maar je wilt je paard wel beweging geven.
Soms helpt het rijden zonder zadel je ook om beter te voelen wat er onder je gebeurt, waardoor je een disbalans in je paard beter kunt opmerken. Wanneer je merkt dat je paard uit balans is, dan kan het zinvol zijn om een dierfysiotherapeut raad te plegen.
Nadelen van paardrijden zonder zadel
In de paardensport zijn er steeds meer stromingen zijn die oproepen om met weinig harnachement te rijden. Dit maakt dat het paardrijden zonder zadel aan populariteit aan het winnen is, maar er kleeft wel een groot nadeel aan het rijden zonder zadel. Je zit namelijk met je zitbeenknobbels direct op je paard, zonder dat de druk goed verdeeld wordt. Hierdoor komt er een heel puntige belasting op de rug van je paard.
Door een hoge lokale druk worden kleine bloedvaatjes in de weefsels van de rug dichtgedrukt. Wanneer dit te lang gebeurt kan er zelfs weefselschade optreden. We noemen lokale hoge druk op een klein oppervlak ook wel eens ‘piekdruk’.
Wanneer je zonder zadel op een paardenrug plaatsneemt zit je direct op spierweefsel. Dit type weefsel is erg gevoelig voor schade door druk. Hoe langer de druk aanhoudt, hoe slechter dit is voor het weefsel. Naast druk is ook wrijving een belangrijke factor. Wrijving kan zorgen voor irritatie en schade aan de huid. Bij het gebruik van een goed passend zadel speelt wrijving een kleinere rol, omdat het zadel stil ligt als het goed past.
Uit onderzoek komt naar voren dat er een slechtere drukverdeling is over wanneer een ruiter rijdt zonder zadel. Met name ter hoogte van de tuber ischiadium (in de volksmond ook wel zitbeenknobbels of zitbotjes genoemd) is een flinke piekbelasting te meten tijdens het paardrijden zonder zadel. Maar ook ter hoogte van de billen en dijen van de ruiter is meer belasting te meten zonder zadel. Uit onderzoek komt ook naar voren dat een goed passend zadel helpt om de druk beter te verdelen.
Praktische handvaten
Hoe beter je balans, zithouding en gevoel op je paard, hoe beter je hulpen kunt overbrengen en hoe minder je je paard in de weg zit. Paardrijden zonder zadel hoeft niet meteen te zorgen voor schade in het spierweefsel, dus soms kan het jou als ruiter zelfs helpen om beter te gaan rijden en daarmee een fijnere ruiter voor je paard te worden.
Desondanks is het voor het spierweefsel van de rug van je paard niet verstandig om lang achter elkaar of vaak zonder zadel te rijden. Ook willen we het je niet adviseren als je weinig spiermassa hebt, dan neemt de puntbelasting onder je zitbeenknobbels alleen maar toe. Overgewicht is ook een grote risicofactor op het ontwikkelen van een te hoge belasting op de paardenrug.
Als we de voor- en nadelen samenvatten dan willen we je vooral adviseren om goed na te gaan waarom je hiervoor kiest, hoe vaak je het wilt doen en hoe lang dat je zonder zadel rijdt. Het verschilt nogal of je af en toe even zonder zadel gaat uitstappen of dat je een hele buitenrit wilt gaan maken namelijk.
Waar moet ik op letten bij een zadel?
In de paardensport wordt al honderden jaren gebruik gemaakt van zadels. Het gebruik van een zadel is aan de ene kant voor het comfort van de ruiter en aan de andere kant om de rug van het paard te beschermen. Een goed passend zadel kan helpen om de druk over de paardenrug te verdelen. Het sjabrak (of dekje) onder het zadel helpt tegen schuren van de huid en neemt zweet op.
Een zadel dat niet goed past bij de rug van jouw paard of bij jouw bouw kan zorgen voor grote problemen. Een goede zadelmaker kun je herkennen aan
Kan ik zelf ook zien of mijn zadel niet goed ligt?
Een slecht passend zadel kun je herkennen aan dat het klappert zodra je paard aan het lopen is. Wanneer je twijfelt of je zadel in evenwicht is, dan kun je een witte handdoek onder het zadel leggen tijdens het rijden. Door te kijken naar waar zweetplekken zitten kun je kijken of het zadel symmetrisch is.
