Tijdens de zwangerschap ondergaat het lichaam van een vrouw grote veranderingen, en het ademhalingsapparaat vormt daarop geen uitzondering. De groeiende baby, hormonale invloeden en de aanpassing van het lichaam aan de veranderde belasting hebben allemaal effect op hoe een zwangere vrouw ademt. Voor ruiters kunnen deze veranderingen merkbaar zijn in hun ademritme, stabiliteit en algehele uithoudingsvermogen tijdens het rijden. Ruiters met onderliggend lijden zoals bijvoorbeeld astma kunnen extra klachten ervaren,In deze blog gaan we dieper in op de fysiologische aanpassingen in de ademhaling tijdens de zwangerschap en wat dit betekent voor een ruiter te paard.
Wat verandert er met de ademhaling tijdens de zwangerschap?
Toename van zuurstofbehoefte
Tijdens de zwangerschap stijgt de zuurstofbehoefte van het lichaam met ongeveer 20%. Dit komt doordat de groeiende baby en placenta continu zuurstof nodig hebben. Het hart gaat harder werken en het ademhalingssysteem past zich hierop aan door de ademfrequentie licht te verhogen. Veel zwangere vrouwen merken dat ze sneller buiten adem raken, zelfs bij lichte inspanning zoals stappen, doorzitten of lichtrijden.
Verandering in de ademhalingsspieren en houding
Naarmate de zwangerschap vordert, neemt de omvang van de baarmoeder toe en drukt deze tegen het middenrif. Dit beperkt de bewegingsvrijheid van het middenrif, de belangrijkste ademhalingsspier. Hierdoor verschuift de ademhaling automatisch meer naar de borst. Voor ruiters kan dit gevolgen hebben voor de stabiliteit van de romp en de samenwerking tussen ademhaling en beweging.
Daarnaast verandert de lichaamshouding door de verschuiving van het zwaartepunt. De onderrug maakt vaak een lichte holling (lordose), wat de spanning op de ademhalingsspieren rondom de ribbenkast en rug vergroot. Dit kan leiden tot een oppervlakkigere ademhaling en een minder ontspannen houding te paard.
Hormonen en invloed op de ademhaling
Hormonale veranderingen, met name de toename van progesteron, zorgen ervoor dat zwangere vrouwen sneller en dieper ademen. Dit helpt het lichaam om efficiënter zuurstof op te nemen en koolstofdioxide af te voeren. Dit kan echter ook het gevoel geven dat ademhalen ‘anders’ aanvoelt of dat er sneller sprake is van kortademigheid.
Wat gebeurt er met de ademhaling tijdens de zwangerschap bij jou als ruiter?
Invloed op stabiliteit en ademcoördinatie
Een goede ademhaling draagt bij aan rompstabiliteit en een onafhankelijke zit. Doordat het middenrif minder bewegingsruimte heeft, kan de diepe buikademhaling – die essentieel is voor core stability – minder effectief worden. Dit kan resulteren in een instabielere houding en meer moeite met het absorberen van de bewegingen van het paard, vooral in draf en galop.
Daarnaast kan een oppervlakkigere ademhaling spanning in de schouders en nek veroorzaken. Ruiters die normaal gesproken hun ademhaling goed kunnen reguleren voor ontspanning en controle, kunnen merken dat dit tijdens de zwangerschap lastiger wordt.
Energieverbruik en uithoudingsvermogen
Door de verhoogde zuurstofbehoefte en de aanpassing van het ademhalingspatroon kan het uithoudingsvermogen verminderen. Dit betekent dat ruiters sneller vermoeid kunnen raken, vooral bij intensievere inspanning zoals springtraining of lange buitenritten. Een hoger ademtempo kan ook de hartslag beïnvloeden, waardoor rustmomenten belangrijker worden om oververhitting en uitputting te voorkomen.
Invloed op de interactie met het paard
Paarden zijn zeer gevoelig voor de ademhaling en spanning van hun ruiter. Een oppervlakkigere of snellere ademhaling kan onbewust signalen van spanning afgeven aan het paard, wat de ontspanning en harmonie tijdens het rijden kan beïnvloeden. Ruiters die gewend zijn ademhalingstechnieken te gebruiken om hun paard te kalmeren, kunnen merken dat dit minder vanzelfsprekend gaat.
Wat kun je als ruiter doen om goed te blijven ademen tijdens de zwangerschap?
Gelukkig zijn er manieren om ondanks de lichamelijke veranderingen zo goed mogelijk gebruik te blijven maken van de ademhaling:
- Bewuste ademhalingsoefeningen: Technieken zoals de 4-7-8 ademhaling of resonantie-ademhaling kunnen helpen om de ademhaling onder controle te houden en ontspanning te bevorderen. Een hiervoor geschoolde therapeut kan je extra ondersteunen op het gebied van ademhaling
- Aanpassing van de houding: Een goede uitlijning van de wervelkolom helpt om de ademruimte te optimaliseren. Oefeningen om de mobiliteit van de ribbenkast te behouden, kunnen hierbij ondersteunen. Je kunt kiezen voor een extra houding- en zitles ter ondersteuning.
- Rustmomenten inlassen: Luister naar je lichaam en plan voldoende pauzes tijdens het rijden om oververmoeidheid en kortademigheid te voorkomen.
- Bodem- en longeerwerk overwegen: Als het rijden te intensief wordt, kan werken met het paard vanaf de grond een goed alternatief zijn om de connectie te behouden zonder overbelasting.
Ademhaling tijdens de zwangerschap: Wat kan ik zelf doen?
De zwangerschap brengt natuurlijke aanpassingen met zich mee in het ademhalingsapparaat, wat invloed kan hebben op hoe een ruiter zich voelt en functioneert te paard. Door bewust om te gaan met ademhaling, houding en inspanning kunnen ruiters blijven genieten van hun tijd in het zadel, terwijl ze goed voor zichzelf en hun baby zorgen. Ook trainen van de kernspieren voorafgaand aan je zwangerschap kan heel effectief zijn!
Wil je meer leren over ademhalingstechnieken en hoe deze je rijprestaties kunnen ondersteunen? Lees dan ook eens de blog over ademtherapie bij ruiters!
